ทักษะการคิดเชิงบริหาร Executive Function (EF)
ทักษะการคิดเชิงบริหาร Executive Function (EF) คือการทำหน้าที่ระดับสูงของสมองส่วนหน้า (Prefrontal Cortex) ในการควบคุมความคิด อารมณ์ และการกระทำ เพื่อกำกับควบคุมตนเองให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
แต่ EF ไม่เกิดขึ้นเอง ต้องกระตุ้นและส่งเสริมพัฒนาได้ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 25 ปี
ช่วงที่ดีที่สุดคือ แรกเกิด – 6 ปีอย่าปล่อยให้เวลาทองนี้ผ่านไปนะคะ
องค์ประกอบหลักของ EF
1. Working memory ความจำเพื่อใช้งาน : จดจำข้อมูล เก็บไว้ในใจ นำมาใช้งานได้เมื่อต้องการ
2. Inhibitory control การหยุดยับยั้ง : จดจ่อกับงาน ตัดสิ่งรบกวนได้ หยุดคิด หยุดการกระทำที่ไม่ควร
3. Cognitive flexibility การยืดหยุ่นทางความคิด : คิดนอกกรอบ ปรับมุมมอง ยืดหยุ่นหาทางใหม่
4. Emotional control การควบคุมอารมณ์ : ควบคุมอารมณ์ได้ตามวัย แสดงออกอย่างเหมาะสม
5. Plan / organize การวางแผนจัดการ : วางแผน จัดลำดับความสำคัญ เริ่มต้นลงมือทำได้จนงานเสร็จ
เด็กที่มีการกำกับควบคุมตนเองต่ำ มีการยับยั้งชั่งใจน้อย ส่งผลตั้งแต่วัยเด็กจนโต
เช่น ปัญหายาเสพติด ก้าวร้าว ท้องไม่พร้อม เป็นต้น
พฤติกรรมที่สังเกตเห็นได้
1.ใช้กำลังเมื่อทะเลาะกับเพื่อน
2.ยึดติดของเล่น สถานที่ อาหาร
3.ระเบิดอารมณ์รุนแรง
4.ขาดการจดจ่อ
5.จดจำงานที่ครูสั่งไม่ได้
6.ทำการบ้านไม่เสร็จ
ลักษะณะของเด็กที่มี EF ดี
- ความจำดี
- มีสมาธิจดจ่อต่อเนื่องยาวนาน
- ไม่ทำในสิ่งที่ไม่สมควร
- ทำตามกติกาของโรงเรียน
- อดทนรอคอยได้ดี
- ไม่ยอมแพ้ง่ายต่อปัญหา
- พยายามทำให้เป้าหมายสำเร็จ
- วางแผนจัดการงานได้ดี
- หยุดพฤติกรรมไม่เหมาะสมได้
- แสดงออกทางอารมณ์ได้ดี